به نام نقش بند صفحه خاک

   پاسخ خود آزمایی های ادبیات فارسی کلاس اول دبیرستان   
 
درس اول. ص6
1- سزاوار / خوش گوار .زیبنده/ درخورنده
2- ارجمند گرداننده ی بندگان از خواری ، در پای افکننده ی گردنکشان از سروری
3- این که درود ما بر پیامبر و یاران او همیشه و مدام باد .
4- علم اندک مرا به علم زیاد خود وصل کن.(علم مرا زیاد کن )
5- زیرا بی ادبی نه تنها به خود او بر می گردد بلکه همه ی عالم را خراب می کند.
درس دوم . ص14
1- ص12 ،بیت 6 و 7
2- کشته شدن رستم به دست سهراب و به دنبال آن از بین بردن سهراب
3- سرنگونی کاووس و نشاندن پدر (رستم ) به پادشاهی
4- افراسیاب
درس سوم . ص20
1- افراسیاب( بد ذاتی ) کیکاووس ( پلیدی ) رستم ( لجبازی ) سهراب ( غرور ) و بالاتر از همه سر نوشت.
2- کار دانش آموز                     3- کار دانش آموز برای نمره ی مستمر
4- ص 17 ، بیت 2 ، زدش بر زمین بر .- ص ، 19 بیت 4، همه جامه بر خویشتن بر
5- مرگش فرا رسیده بود و دیگر توانی نداشت.
6- ص ، 15 بیت ،6 و 7
7- در غزل مصرع اول با تمام مصراع های دوم هم قافیه است در حالی که در مثنوی هر بیت قافیه ای جداگانه دارد. تعداد ابیات غزل محدود است اما تعداد ابیات مثنوی نامحدود است ...
درس چهارم . ص 33
1- ص ، 31 بیت 7 و 8- ص ، 28 بیت 1- ص 32 بیت 5
2- ص 31 بیت 5 و 6
3- الف- موضوع تئاتر متنوع است و موضوع تعزیه مشخص ب- تئاتر در جایگاه ویژه ای اجرا می شود اما تعزیه جایگاه خاصی ندارد. پ- تئاتر خاستگاه اروپایی دارد و تعزیه خاستگاه ایرانی . ت- تعزیه در زمان های مشخصی اجرا می شود اما اجرای تئاتر، در هر زمانی رایج است.
درس پنجم . ص 43
1- سوگند به نان و نمک خوردن- عهد برادری بستن - وفاداری به عهد و پیمان
2- شیر آمدی یا روباه
3- نشانه ی اطمینان دادن برای انجام کار- قول و قرار گذاشتن
4- آتشک                        5- آن شخص گفت - غلامان با هم می گفتند - او برادر من است
6- سیاست ، زیرا قطران برای دستگیری سمک نقشه می کشید ولی سمک با آگاهی از نقشه ی او پیش دستی کرد.
7- فردی است که فقط به فکر منافع خویش است و برایش تنها رسیدن به آرزویش مهم است نه چیز دیگری
8- برپاکنیم ، پس گرد نی       9- در تدریس انجام شده است.   10- گو ( گوی دید در آن گو رفت )
درس ششم. ص50
1- خیر       2- نیک اندیشی سرانجامش رستگاری است و بد اندیشی به تباهی می انجامد( گندم از گندم بروید جو زجو)
3- به دلیل بد ذاتی               4- هابیل و خیر هر دو اعتماد به نفس دارند و خیر خواه هستند ولی قابیل و شر حرص و طمع و خودخواهی بارزترین ویژگی آن هاست.
5- گوهر اول دو لعل ،گوهر دوم خیر است .         6 و7 -  به عهده ی دانش آموز
8- گفتم که نوش لعلت ما را به آرزو کشت.(در این مصراع لعل استعاره از لب است).- از چشمانش آب می ریخت. (آب استعاره از اشک است)
درس هفتم .ص54
1- با بیت های 17 و 19 و 20 و 21 ارتباط معنایی دار دام بیشترین رابطه آن با بیت 17 است (یعنی تشابه و همانندی میان پدیده ها نمی تواند دلیل یگانگی آن ها باشد.)
2- این داستان به ما می آموزد که هنگام مشاهده ی همانندی های دو پدیده ،شتاب زده و سطحی و غیر منطقی، قضاوت نکنیم . این بیت نیز به ما می آموزد ظاهر انسان ها نشان گر باطن آن ها نیست. ( تشابه ظاهری انسان های شیطان صفت و اهل حقیقت ، نباید ما را به گمراهی بکشاند.
3- زیرا درویش را فقط به خاطر شباهتی ظا هری مانند خود پنداشته بود.           4- کار دانش آموز
درس هشتم. ص64
1- انقلاب اسلامی و حوادث آن                      
2- هردومهم هستندایمان هدف است وتفنگ وسیله،ایمان وخون مربوط به انسان های حق طلب است،تفنگ وشمشیرمال دشمن. 
3- زیبایی هایی و اندیشه هایی که بعد از پیروزی انقلاب و در سایه ی آزادی به وجود می آید .
4- در پیروزی انقلاب همراه مردم شدند.           5- مردم را راهنمای هنرمندان
درس خط خورشید . ص67
1- شهاب ، شب ،                2- نیمایی                3- شهاب مشق را خط می زند . پاک کن خط را پاک می کند.   
 4- امام با آمدن خود ظلم و ستم را از بین برد .و تحولی عظیم پدید آورد.
5 -  بیستون بر سر راه است مباد از شیرین        خبری گفته و غمگین دل فرهاد کنید

درس نهم . ص 74
1- حاشیه ی اروند رود و به وسیله ی جوانان بسیجی
2- همه ی چیز های معمولی حقیقتی دیگر می یابند . تو گویی اشیا گنجینه هایی از رازهای شگفت خلقت هستند اما تو ، تا به حال در نمی یافته ای .
3- کار دانش آموز                            4- ص69 بند اول درس ، ص 71 بند اول
5- لیلی با من است ، از کرخه تا راین ، افق ، مهاجر ، عقاب ها
6- در معرکه ی قلوب مجاهدان خدا آرامشی که حاصل ایمان است حکومت دارد.
7- فرمانده، رهبر گروه -  در گذشته به کسی می گفتند که در هیئت های عزاداری گروه را رهبری می کرد

درس  پاسخ . ص76
1- با آب و آینه و قرآن مسافر را بدرقه کردن.         2- در دل من نور و امید به وجود می آید . نهاد روشنی.
3- تمام خصلت های پسندیده آزادی و ایمان           4- با تمام دل خود می گویم.
5- آماده و مصمم شدن برای سفر 
6- در شعر سنتی طول قافیه ها برابرند و با توجه به قالب آن دارای قافیه هستند . وزن های مصراع ها نیز با هم برابرند. اما در شعر نو طول مصراع ها با هم برابر نیستند. قافیه را نیز شاعر هر کجا لازم بداند می آورد . وزن مصراع ها نیز از نظر طول  با هم برابر نیستند.

درس دهم . ص 84
1- وقتی نیک هدیه اش را ناقابل دید، پدر ش با اندیشه ی عاقلانه ماجرا را به گونه ای خاتمه دادکه هردو طرف خشنود شدند و نیک که حقیقت سخن پدرش را دریافته بود به خصلت بزرگواری پدرش پی برد.
2- چون احساس کرد که هدیه راوی از سطل زمین شوی او بهتر است و ازاین رو دلهره و شرم داشت.
3- زیرا دوست نداشت که نیک بیشتر خجالت زده شود.
4- راوی                            5- کار دانش آموز

درس یازدهم. ص90
1- به سوی آخر دنیا ، جایی که خداوند آن را سرحد دنیای حقیقت قرار داده و موجود زنده ای در آن نفس نمی کشد.
2- عقل و نیروی درونی .               3- تیمور لنگ
4- این که هر کس به سزای اعمال خواهد رسید. شبیه درس خیر و شر
5- بیت اول با سطر آخر ص 89، و نیرویی به من بد ه تا...    بیت دوم با دو سطر ما قبل آخر ص 89، قدرتی به من بخشا تا روح خود را...
6- در نگاه اول فروتنی و افتادگی را نشان می دهد و در ادامه می گوید من نشانه ی زندگی و بشارت رویش سر سبز زندگی بود م مدتی با نام دوستی و محبت در مورد عشق و صداقت در قلب جای داشتم و امروز از قلب به دیده سفر کرده ام و اشک نامیده می شوم.

خودآزمایی ص96
1- تداوم و افزونی عشقش نسبت به لیلی و همچنین عمر طولانی برای لیلی.
2- بیت 21.    3- در این شعر نرمی و لطافت و موسیقی کلام محسوس است و سخن از احساسات عاشقانه و غم عشق است.
4- (مجنون) از جای چو مار حلقه برجست. مجنون: مشبه _چو : ادات تشبیه - مار حلقه : مشبه به- برجست: وجه شبه _ کامروز منم چو حلقه بر در : من : مشبه  ـ  حلقه: مشبه به – چو: ادات تشبیه- حلقه به درمتصل بودن: وجه شبه
 خودآزمایی ص 102
1- این دو بیت غروب و نهان شدن خورشید و … از مرگ و نیستی حکایت می کند و در ضمن کلماتی مثل نیزه  و نیزه دار و …از مرگ ونیستی حکایت می کند.
2- فتنه ی مغولان  و کشتار ایرانیان.                                 3- ویرانی کشور ایران و نیز پایان عمر خویش
4- الف- سرخی آسمان هنگام غروب خورشید(شفق) ب- میدان نبرد.   5-  موج به سیماب، کوه - رود به سد روان ، اژدها
6- خروشان ، ژرف ، بی پهنا،کف آلود      دل شب می درید و پیش می رفت                 7- از ترس بدنامی
8- مبارزه در راه وطن و شجاعت وی در عبور از رودخانه ی سند
9- بنای زندگی…: زندگی را در حال ویرانی و نابودی می دید  . چو موی…: زن ها مانند گیسوانشان آشفته و پریشان شدند.
10 - اینکه قدر سرزمین و کشور خود را بدانیم چون آسان و راحت به دست ما نرسیده است.
11- واقعه ی شهادت شهید حسین فهمیده.
12- مثنوی یک قالب سنتی است که هر بیت آن قافیه ای جداگانه دارد اما چهارپاره قالبی است نو که از چند دوبیتی به هم پیوسته تشکیل شده و هردوبیت مصراع های زوج با هم هم قافیه هستند.
خودآزمایی ص106
1- انسان های بی هنر که از فضیلت و معرفت و شایستگی انجام کاری محروم هستند.
2- ام + غیلان= مادر غولان در قدیم اعتقاد داشتند که غول ها در زیر این بوته ها زندگی می کنند.
3- اصالت اکتسابی برتر دانسته شده است و اگر کسی هر دو را باهم داشته باشد البته بهتر است.           4- خرد و دانش
5- زبان سرخ سر سبز می دهد در باد- زبان در دهان پاسبان سر است.
6- حواس ظاهری انسان ها با حواس ظاهری حیوانات متفاوت است.                   7- با بند آغازین درس.
8- خو کن: عادت کن- عادت کنی: عادت داده باشی- زفان:زبان- جهد کن:تلاش کن -  سخن نه برجایگاه: سخن بی موقع
9- شایستگی ها و امتیازاتی که هر کسی شخصا برای خود کسب می کند. ارزش وجودی -  خرد و دانش
 خودآزمایی ص 107
1- خم و راست شدن و سجده کردن در مقابل پادشاه                    2- طمع و شهوت پرستی
3- انسان نباید از نفس خود پیروی کند زیرا هر لحظه او را به سویی می کشاند.
4- معنی آیه« آیا آن کس را دیده ای که هوای نفس خویش را معبود خود قرار داد؟» با بیت آخر.
خودآزمایی ص109
1- مرغ زیبا- متاع- گنج                           2- زیرا معتقد است که تا به پیری نرسی نمی توانی بفهمی که پیری چیست؟
3- قطعه -  زیرا فقط مصراع های دوم با هم هم قافیه است.  
4- در  هردو شعر این مطلب عنوان شده که فقط در پیری می توان فهمید که پیری چیست.
خودآزمایی ص118
1- این جمله نشان دهنده ی طرز فکر یک مسلمان است نسبت به لباس. لباس وسیله ای است برای حفظ بدن  و مانند یک حریم است.
 2- لباس وسیله ای برای نمایش بیشتر بدن نیست بلکه وسیله ای است برای پوشاندن بدن و به دست آوردن آرامش
3- همچنان که پرچم هر کشور نشان دهنده ی اعتقادات و فرهنگ آن کشور است لباس نیز نشان دهنده ی اعتقادات و فرهنگ فرد می باشد.
4- در این داستان خیاطان نماینده ی غرب و فرهنگ غربی می باشد که سعی در هرچه بیشتر عریان کردن انسان دارند.
5- حجاب مانعی برای  حضور فعال زن در جامعه نمی باشد بلکه زن را از خطر هایی که در جامعه او را تهدید می کند در امان می دارد و عامل حضور جدی زن در جامعه می باشد.                      6- کار تحقیقی…
خودآزمایی ص 123
1- پیامبر در مسجد به کار های مسلمین رسیدگی می کرد- محلی برای اجتماع مردم بود- محل جلسه های حدیث  و تلاوت قرآن و تجوید و همچنین محل اعتکاف نیز بود.
2- تنوع و اختلاف نژاد اقوامی که سرز مین آنها به وسیله اسلا م فتح می شد.   3- زیرا در بنای بسیاری از مساجد هنر های مختلف اسلامی به هم در آمیخته است.
4- از آنجا که مظاهر گوناگون هنر اسلامی در طی قرون دراز در بنای مساجد مجال بروز یافته است.مورخ می تواند با مطالعه مساجد ب به تمدن اقوام مسلمان پی برد.                       5- همکاری اقوام مختلف اسلامی برای ترمیم و تعمیر مساجد.
6-  در معماری زیبا و زیاد بودن افراد نمازگزار و دیگر استفاده های فرهنگی.
7-    ع 70      د 4     ل 30    م 40      ظ 900        ف  80        ر  200                1324
خودآزمایی ص 127
1- نقش بندی- گرته ریختن- نقطه چینی- بیرنگ - رونگاری                2- در دو سطر اول            3- کوتاهی جملات
4- زیرا بنا بر اعتقادات مسلمانان کشیدن نقش انسان در مساجد روا نیست.
5- راه دست خودش هم نبود- دستی نازک داشت.                   6- خشک نبود ، ساده و روان بود . معلم ارتباط نزدیکی با دانش آموزان داشت.
7- کله ی پای اسب -  معلم علفزاری نقاشی کرد و اسب را تا ساق در علف نشاند.
خود آزمایی ص135
1- نویسنده ابتدا می خواهد توجه نویسنده را جلب کند تا در ادامه بتواند مقصود خود را بهتر برساند و چهره واقعی وکلای نالایق را به خوبی نشان دهد.                2- ستاره مان از اول مطابق نیامد -  پیوند و عقد دختر عمو پسر عمو
3- بی سواد زیرا بدون اینکه بداند سند ازدواج را امضا کرده است.          4- چون خود او هم دختر عمویش نامزدش است.
5- برای حمایت از مشروطه     6- زیرا معتقد است که وکلای منتخب مردم به مجلس نخواهند رفت و مردم نمی توانند افراد لایق را انتخاب کنند.
7- الهی که همیشه نان سواره باشد و او پیاده. - . سر حرف کسی افتادن

خودآزمایی ص 137      
  1- خود شاعر        2- بیت چهارم       3- بیت پنجم       4- کار تحقیقی دانش آموز- اهرمن: محمد علی شاه
5- اهتمام، همم -  سلوک ، سالک ، سلک
  خودآزمایی ص140
1-  مأموران با چوب دست هایشان آن گونه که می خواهند تو را کتک می زنند .
2- اوضاع نا بسامان اجتماعی و سر گرم شدن به اموربی اهمیت.
3- اعتنا نکرد .توجه نکرد- امروزه اهمیت نداد . توجه نکرد.              4- حکیم باشی- آشپز باشی -  تفنگدار باشی 
5- الف- در پشت سر آن ده بیست نفر با تیپ می آیند. ب- آن هم ابدا به روی بزرگوار…
 خودآزمایی ص 142
1- بیت هفتم               2- بیت ششم بین کلمات: بیستون- شیرین -  فرهاد                      3- آزادی
4- با خبر های نادرست خود مانع مبارزان برای ادامه ی راه نشوید.                       5- مسائل سیاسی و اجتماعی.
خودآزمایی ص 148
1- می خواستم بروم- سوار شو -  داخل شویم
2- زیرا اندیشید که اگر وزیر او را با سر و وضع نا مناسب ببیند  خجالت خواهد کشید او  را فردی بدبخت و  معمولی خواهد دانست .
3- با بند پایانی درس.
2- این نتیجه را می گیرد که انسان در برابر حوادث ناامید نباید شد زیرا هر سر بالایی یک سراشیبی دارد.
5- در معنی کوچکی است. درمک - دمک
خودآزمایی ص 152
1- زیرا خود را مثل پرستوی ضعیفی می بیند و خانه ی خدا را چون کوه قاف و اشاره ای نیز به منطق الطیر عطار نیشابوری دارد.
2- زیرا مدینه شهری است که روزگاری پیامبر در آن زندگی می کردند و فرشتگان وحی بر وی نازل می شدند.
3- ا- کم کم شهری سپید پوش به استقبالمان می آمد 2- چه قدر دلم می خواهد مدینه را بغل کنم.
4-  یعنی به علت ریزش باران بر خانه ها ی گلی بوی شهر مدینه به مشام می رسد.و شاید میخواهد به علت نزدیکی به شهر دل های حجاج منقلب شده و اشک می ریزند                                   .5 - عدم وجود آرامگاه برای قبر امام سجاد.
6- گر بریزی بحر را در کوزه ای             چند گنجد؟ قسمت یک روزه ای
یعنی می خواهم آن همه عظمت را در چند سطر خلاصه کنم و این کار ناشدنی است.
خودآزمایی ص 158
1- لامسه    2- بار ها شکست می خورد بعد پیشرفت و ترقی می کرد همین عامل امیدواری من بود.    3- کتاب -  ادبیات
4- دکتر خزائلی- رودکی - طه حسین -  لویی بریل( مخترع الفبای نابینایان.)
خودآزمایی ص 164
1- آی آدم ها                 2- شمیران                  3- زیرا به عنوان پدر در بند خانواده نبود و فقط اهل شعر بود.
4- خیر زیرا هنوز هوس رفتن به کوه را در سر داشت.          5- رفت و آمد زیاد جوانان در شرایط تنگ دستی.
6- در اشعارش                    7- با وجود اینکه فرد بزرگ و شایسته ای بود سال ها در جامعه ناشناخته ماند.
8- آخرین بند درس این ویژگی رابه خوبی نشان می دهد.
خودآزمایی ص 169
1- شاعر – در اینکه هیچ کس در زندگی اورا نشناخت و از اندیشه های او آگاهی نیافت.
2- انسانی که با وجود سختی ها باز هم زیبایی ها و امیدها را می بیند.
3- بیت اول سروری
 4- زندگی یعنی مبارزه با ناملایمات و پرهیز از آسودگی و راحت طلبی.
خود آزمایی ص 172
1- خود رو بودن - در دشت مکان داشتن- از باغ و جو گریزان بودن – هم فطرت آهو بودن.
2- هر صبح نسیم آید بر قصد طواف من.
3- ختن شهری در ترکستان که آهویی دارد که از نافه ی آن مشک حاصل می شود . و لاله بوی خود را به بوی مشک ختن مانند کرده ! و می گوید من صحرا را همچون ختن خوش بو ساخته ام.
4- آزاده برون آیم آزاده بمیرم من. -                 من لاله ی آزادم خود رویم خود بویم
5- لیلی و مجنون- از کعبه گشاده گردد این در
6- بر فطرت خود نازم وارسته ضمیرم من      آزاده برون آیم آزاده بمیرم من.- و بسیاری از ابیات دیگر درس.
خودآزمایی ص 177
1- به بنفشه - نازبوی = چشمه = آب جوی
2- زبان فارسی برای من بسیار قابل ستایش است به طوری که در مقابل هر کلامش سر تسلیم فرو می آورم.
3- به منظور تأکید
4- صدر الدین عینی  - مؤمن قناعت - صفیه ی گلرخسار

                                                                     پایان

دیدگاه‌های دیگران ()